Krynica-Zdrój - historia uzdrowiska



Pierwsza wzmianka o wsi Krynica (pierwotnie zwaną Krzenycze) pochodzi z 1547 roku, a pojawia się w przywileju biskupa krakowskiego Samuela Maciejowskiego, w którym pisze się o nadaniu sołectwa w Krynicy Dankowi z Miastka. W XVI wieku wieś wchodziła w skład państwa muszyńskiego, należącego do biskupów krakowskich.

Na początku XVIII wieku odkryto właściwości lecznicze tutejszych wód mineralnych, co zapoczątkowało rozwój miejscowości. Gabriel Rzączyński w swojej pracy z 1721 roku opisał właściwości wód, a prof. Baltazar Haquet z Uniwersytetu Lwowskiego dokonał w 1796 roku analizy chemicznej. Pierwszym obiektem uzdrowiskowym, w którym znalazły się urządzenia kąpielowe, był zbudowany w 1794 roku tzw. "mały domek". W 1807 roku Krynica została oficjalnie uznana za zdrój kąpielowy, dzięki czemu mógł pojawić się pierwszy stały lekarz - Jan Nennel.

Dzięki działaniom podejmowanym przez prof. Józefa Dietla z Uniwersytetu Jagiellońskiego - ojca polskiej balneologii, w drugiej połowie XIX wieku, zapoczątkowany został dynamiczny rozwój uzdrowiska. Powstało wiele obiektów uzdrowiskowych do budowy których używane było przede wszystkim drewno (m.in. Pijalnia Główna, Stary Dom Zdrojowy, Stare Łazienki Mineralne, Stare Łazienki Borowinowe, zakład przyrodoleczniczy, teatr modrzewiowy). Dzieło prof. Dietla kontynuowali Michał Zieleniewski, prof. Rudolf Zuber z Uniwersytetu Lwowskiego i inż. Leon Nowotarski. W 1911 roku doprowadzono do Krynicy linię kolejową z Muszyny. Po I wojnie światowej wiele budynków zostało odrestaurowanych oraz powstało kilka nowych (Nowy Dom Zdrojowy, Nowe Łazienki Mineralne, pensjonat "Lwigród", kolejka linowa na Górę Parkową, schronisko na Jaworzynie Krynickiej). W czasie II wojny światowej hitlerowcy wywieźli sporą część urządzeń leczniczych, chociaż na terenie miasta nie dochodziło do bezpośrednich walk.

Po wojnie wybudowano pijalnię główną, salę koncertową, nową przychodnię uzdrowiskową, szereg obiektów sportowych oraz branżowe sanatoria (Leśnik, Drzewiarz, Górnik, Silesia, Walcownik, Znicz itp.). Uzdrowiska w Krynicy i Żegiestowie od tego czasu administrowane były przez Przedsiębiorstwo Państwowe Uzdrowisko Krynica-Żegiestów, które podlegało Zjednoczeniu Uzdrowisk Polskich. Od 1967 roku odbywa się co roku w Krynicy-Zdroju Festiwal im. Jana Kiepury, natomiast od 1990 roku Międzynarodowe Forum Ekonomiczne. W 1997 roku oddano do użytku kolejkę gondolową na Jaworzynę Krynicką. Przez cały okres funkcjonowania uzdrowisko odwiedzane było przez wielu znanych Polaków, wśród których znaleźli się m.in. Jan Matejko, Henryk Sienkiewicz, Józef Ignacy Kraszewski, Artur Grottger, Helena Modrzejewska, Ludwik Solski, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński, Władysław Reymont i Józef Piłsudski.

©SK 2008 // Turystyka uzdrowiskowa w Beskidzie Sądeckim \\